Digitale Fotografie Vakantie

Fuji X-T3 test

Goed, en toch ook niet. Fuji wordt slordig en laks
Patrick Mollema
Beter, maar het gevoel is weg.

Ik zit nu achter mijn buro en bedenk mij wat ik moet schrijven over de Fuji X-T3. Zal ik gewoon weer eerlijk zijn of zal ik een beetje om de hete brij heen draaien? Ik heb een belang om Fuji goed te vinden. Ik geef vele Fuji cursussen. Ik ga zelfs van de winter de Fuji cursus herschrijven omdat flitsen met Fuji echt een goed alternatief is geworden. Maar, als ik nu werkelijk ga schrijven dat ik niet echt kapot ben van de X-T3 dan komt er straks niemand meer op cursus. Tegengestelde belangen. Wat te doen?

Degene die mij kennen weten al waarvoor ik ga kiezen. Ik ga gewoon schrijven dat er op de Fuji X-T3 behoorlijk wat aan te merken valt. Klinkt toch heel aardig in plaats van te schrijven dat de Fuji X-T3 op bepaalde punten gewoon matig is. Ja, er zijn ook hele sterke punten te beschrijven. Zoals kleuren en scherpte en de totale beeldkwaliteit. Die komen ook aan bod. Wel goed lezen he die laatste zin! Ik schrijf ook dat de X-T3 ook heel erg goed is. Maar op bepaalde voor mij belangrijke punten niet.

Inleiding:

Mijn Fuji X-T1 is op. Heel erg versleten en compleet over en uit. Op zich wel teleurstellend na 3,5 jaar intensief gebruik. Fuji kent nog niet de mouwkwaliteit van een Nikon. Knopjes gaan steeds moeilijker, rubbers laten overal los en meer van dit soort zaken. Ondertussen Ik zit al meer dan twee jaar op een waardige opvolger te wachten. De X-T2 was het zeker niet. De X-H1 en de X-T20 ook niet. Teveel problemen zoals ik die heb beschreven op de bij behorende pagina’s met reviews over de X-H1, X-T2 en de X-T20 Dus was het wachten op de Fuji X-T3. Zou dat hem dan worden? Eindelijk de Fuji camera zoals ik hem wens te hebben? Zonder al te grote fouten en problemen?

Al rap na de introductie kwamen de eerste cursisten ermee binnen wandelen. Met dank aan hen. En de conclusie is: ook deze ga ik niet kopen. De hele wereld kan schrijven en vloggen op Youtube dat de Fuji X-T3 een fantastische camera is, en in zekere zin is hij dat ook, maar voor iemand als ik die precies wil belichten is dit geen werken. Ik begin me zelfs af en toe af te vragen of ik nog de enige ben naast mijn cursisten die nauwkeurig belichten? Het zou toch niet! Er valt moeilijk nauwkeurig mee te belichten. En als je zoals ik vaak moeilijke foto’s maakt dan moet je niet teveel bezig zijn om moeilijk tot een goede belichting te komen.

Afgaande op de informatie die de camera je geeft via haar schermpjes kom je er niet uit. Het histogram is wederom net zo slecht als altijd. 25% en meer van het histogram wordt bij de helft van de gemaakte foto’s niet weer gegeven. En als je gaat flitsen draadloos of in de studio is sowieso 50% van histogram helemaal niet zichtbaar. En laat mijn meeste foto’s nu net flits foto’s zijn. Waarom kunnen alle andere merken het wel en Fuji niet? Zelfs na drie jaar zit er nog geen enkele verbetering in. Ik vind dit echt te belachelijk voor woorden. Fuji is het nieuwe Canon. Jarenlang heb ik zitten zeuren over het te kleine dynamische bereik van Canon. En dat was en is nog steeds zo. Helaas. Ik heb niets tegen Canon. En nu lijkt het of Fuji dezelfde fout gaat maken. Dat er een keer iets niet goed zit in een camera, dat kan gebeuren. Maar niet vier opeenvolgende modellen achter elkaar. Dan leer je niets. En ook alle hysterisch positieve reviews helpen Fuji hier niet bij. Ze zouden nog gaan denken dat ze echt een goede camera hebben ontworpen.


Waarom ben ik zo streng voor Fuji?

Ik ben niet streng maar gewoon straight. Ik mag na uitgave van 1500 euro toch wel een betrouwbaar en degelijk product verwachten? Ik mag toch hopen na 1500 euro te hebben uit gegeven dat ik een camera bezit waarbij ik kan zien hoe ik zit met mijn belichting? Of die juist is of niet! Dat lukt met de X-T3 slechts sporadisch. Geef mij dan maar een Canon camera met een veel kleiner dynamisch bereik waarbij ik in ieder geval wel kan zien wat ik aan het doen ben.

Het Kaizen programma bij Fuji (het continu jezelf blijven verbeteren) is een leuk marketing verhaal aan het worden. Als ze echt naar de consumenten zouden luisteren dan zouden ze nu toch wel eens zo langzamerhand functionele histogrammen mogen laten zien. Het hoge lichten waarschuwing scherm is wel betrouwbaarder geworden vergeleken met de X-T2. Verder blijft dat histogrammen nog steeds dwars over je afbeelding heen liggen waardoor je soms niet eens kunt zien waar de uitbijters in je foto zijn. En voor de rest nog steeds vier schermpjes die niets over je foto vertellen. Veel informatie in de schermpjes, maar nog steeds te klein, en nog steeds niet duidelijk en overzichtelijk.

Cursisten die ondanks mijn twijfels over eerdere Fuji modellen toch hebben besloten om wel de X-T3 te kopen wetend na een week cursus ook waarover ik schrijf. Want ja, het bleek inderdaad toch wel lastig te zijn om tot een perfecte belichting te komen met deze camera. Het lukt wel, maar op een omslachtige wijze. Ik besteed er extra tijd aan. Ik heb een methode bedacht hoe het wel kan, maar ideaal is het niet. Dit is niet iets wat bij een prijs van 1500 euro hoort. Een willekeurige camera van 500-600 euro doet dat beter.

Als ik professioneel fotografeer wens ik betrouwbaarheid. Ik moet weten wat ik aan het doen ben want anders kom ik niet met een perfecte foto thuis. Iets waar ik voor word ingehuurd. Ik zie vakgenoten ook wel een teksten schrijven als dat nabewerking echt wel noodzakelijk is ook nadat je zo goed mogelijk gefotografeerd hebt. Wat goed is is goed en hoeft niet verbetert te worden is mijn bescheiden mening. Als er iets verbetert dient te worden middels nabewerking dan was het gewoon niet goed genoeg. Klaar!
Stacks Image 16
De problemen met het EVF en LCD display

Het was een probleem en is het nog steeds, maar wel wat minder. Bij de X-T2 waren dat het EVF en het LCD display. Deze zijn totaal niet goed in te stellen. Daardoor weet je niet precies wat je ziet. Met de X-T3 is het nu als volgt:

  • Display laten zoals die uit de fabriek komt is niet goed en geeft de gemaakte foto te licht weer. Daardoor ga je verkeerde belichtingen maken.
  • Display achterzijde camera moet sowieso één tikje donkerder. (er valt mee te leven en het is in te stellen)
  • Het display op de achterzijde van de camera is een stuk beter vergeleken met de X-T2. Geen groene waas meer en betrouwbare kleuren. Misschien is dit wel de grootste verbetering t.o.v. de X-T2.
  • De EVF is te helder dit is in te stellen en gaat inmiddels beter met de X-T3, maar heeft wel echt aandacht en fine instelling nodig.
Het grote probleem was bij de X-T2 dat wanneer je de EVF één stand donkerder instelde het vertoonde beeld direct grauw werd . Wit was niet meer wit en zwart werd nooit echt zwart, maar bleef grijs. Dit is bij de X-T3 stukken beter. Ware het niet dat het verschil wat je ziet tussen EVF en LCD display een wereld van verschil is. Door de EVF je foto beoordelen en je ziet een grauw en te blauwe foto. Het display is dan wel goed met het laten zien wat je zojuist gemaakt hebt. Maar vergeleken met het EVF wel veel warmer en kleur neutraler.
Dit is een kwestie van instellen in de Fuji fabriek. Daar besteden ze niet veel aandacht aan. Het heeft niets met China productie te maken. Want de X-T3 doet het veel beter dan de X-T2 en die werd nog in Japan gemaakt. Het gaat erom hoe goed ga je omgaat met je interne kwaliteit controle. De ingebouwde elf en lcd display zijn in ieder geval van een hogere kwaliteit dan van de X-T2. Slechter kon het ook niet. Behalve dan bij Leica.

Met de X-T3 is het beter en nu krijg je dit te zien in je EVF (zie afbeelding rechts). Het is wel te koud en te grauw en iets te licht. Gelukkig is dit middels het EVF set-up goed in te corrigeren. Want het moet eruit zien als de foto eronder.
Stacks Image 22
Dit is de foto die je te zien krijgt op je LCD display. Dit is goed. Oh ja, waarom dan? Omdat ik dit kon vergelijken met mijn monitor en die is 100% goed gekalibreerd. Zo weet ik het zeker en kan ik ook zaken beweren met 100% zekerheid. Het LCD displat van de X-T3 dient wel echter 1 tikje donkerder ingesteld te worden. Bij de andere X-T3 was dit twee standjes donkerder.

In tegenstelling tot de X-T2 is het LCD display vele malen beter geworden. Bij de enkele X-T3’s die ik nu heb mogen aanschouwen lijkt het erop dat het LCD display nog iets betrouwbaarder is t.o.v. correcte weergave dan het EVF. De winst is echter, er valt goed mee te werken. Je kunt ze bijna gelijk aan elkaar krijgen. En dat is belangrijk.
Stacks Image 128
De problemen met het histogram en het hoge lichten scherm (hetzelfde als bij de X-T2)

Het histogram is een belangrijke tool om tot exacte belichtingen te komen. Fuji heeft hier wederom geen aandacht aan gegeven. Er klopt heel weinig van. Waar een histogram op de computer een keurig en kloppend histogram laat zien, laat de X-H1 heel vaak niet meer dan de helft van het histogram zien. Aan de hoge lichten zijde van het histogram gaat het heel vaak mis. Dat wordt lastig nauwkeurig belichten op deze manier. Onvoorstelbaar dat Fuji dit zo ontzettend slecht heeft uitgewerkt.

Het hoge lichten scherm laat zien door middel van knipperen wanneer iets uitgebeten is. Dat gebeurt bij de X-H1’s te vroeg. En dat was bij de X-T2 en 20 ook al het geval.

Bovenstaande tekst is rechtstreeks geknipt en geplakt van de X-T2 en de X-H1. Ik kon het zo knippen en plakken. Even de type nummers veranderen en klaar is deze paragraaf. Er is helemaal niet gedaan in drie jaar tijd. Dit is en blijft mijn grootste kritiek op nu ook de X-T3.

Zie de foto hieronder. Er staat een wit paard in het beeld die niet uitbijt. Net niet! maar waar zijn de witte partijen in het histogram gebleven? Niet te zien.
Stacks Image 131
In de onderstaande en bovenstaande foto zitten ook echt hoge lichten. De gefotografeerd pop staat namelijk precies op het randje van uitbijten en de paarden beten al uit. Het histogram is daar in geen velden of wegen nog maar iets van te zien. Helemaal rechts hoort het histogram nu ook informatie te laten zien. Het is wonderlijk. Ook de rib histogrammen laten niets anders zien. Vaak passeren camera fabrikanten hun algemene witte histogram op de kleur groen. Daar lijkt het inderdaad wel op bij de Fuji X-H1. Maar die klopt ook niet. Het gekke is dus dat Fuji wel de foto’s kan maken, maar niet haar eigen data goed kan uitlezen. Er zitten bij Fuji een paar mensen al twee jaar enorm te slapen. Dit is niet exemplarisch, maar standaard bij iedere Fuji sinds de X-T1. En het is zo eenvoudig op te lossen. Kinderspel. Geef me een dag met de Fuji ingenieurs en het is opgelost. Gewoon een kwestie van anders de data uitlezen en weergeven.

Tot zover mijn inmiddels eeuwige gezeur over histogrammen en hoge lichten. Oh nee, nog één ding. De histogrammen liggen nu nog steeds over het hoge lichten scherm heen. Dat is erg handig, maar niet heus, als een uitbijtend deel in de foto precies onder het histogram ligt. Dan kun je ook al niet de uitbijter zien. Bij de X-T2 en 20 middels een firmware update veranderd maar het is er niet beter door geworden en bij de X-H1 is dit standaard inmiddels. Bij de X-T2 en 20 kun je nu wel beter zien dat het niet goed is omdat ze wat groter zijn geworden. Fuji, los dit nu eens op met een Kaizen Firmware update.

Fuji, kijk eens goed bij Nikon hoe ze dit opgelost hebben. Eén scherm voor de hoge lichten, één scherm voor het histogram en bij de wat duurdere modellen een knop die je kunt programmeren om over je hele beeldscherm een levensgroot histogram te kunnen bekijken. Zo simpel en zo eenvoudig. Die verbeteringen moeten in drie jaar tijd mogelijk zijn?
Stacks Image 133
EVF
De EVF staat standaard te helder zoals de camera vanuit de fabriek komt. Deze staat ook op stand automatisch en daar moet deze nooit op staan! Dat betekent dat wat je ziet continu aangepast wordt wanneer de licht omstandigheden veranderen. Dan weet je nooit met zekerheid wat je ziet. Zet hem op handmatig -1 of -2. Dan klopt het beter. Verder heb ik de kleuren van het scherm aangepast. Het ingebouwde scherm is veel te blauw. De kleuraanpassing is Rood +2 en Blauw-1. Ook bij andere Fuji X-T3’s heb ik dit zo ingesteld. Het is een afwijking die in de fabriek niet juist is afgeregeld.

LCD display
Wanneer je de bovenstaande instellingen heb ingesteld zit je zo goed als het juiste beeld te bekijken. Vergeleken met een goed of perfect gekalibreerde monitor. En dat is mijn monitor. Dan zie je vervolgens dat de kleuren van de X-T3 op het lcd scherm goed kloppen. Vele malen beter dan op de X-T2. Alleen is het vertoonde beeld veel te helder. Op mijn camera heb ik dit opgelost door -3 in te stellen. Bij jouw camera moet dit misschien -2 of -1 zijn. Dat kan ik hier vandaan niet bepalen. Verrassende conclusie is wel dat het LCD scherm vele malen beter is dan dat van zijn voorganger.
Totaal indruk?
De X-T3 is beter dan de X-T2. Beter ingebouwd display, niet meer van een anominable kwaliteit. Het EVF kan nog beter maar is ook veel beter geworden, Het zwart wordt nu tenminste weer zwart en blijft niet eeuwig grijs. Al hoewel met zwart wit fotografie het zwart moeilijk los te krijgen is. Het oogt zwarter dan het in werkelijkheid is. De instellingen qua helderheid helpen niet echt met zwart wit fotografie. Achteraf bekeken is de X-T2 ongeveer de slechtste camera die Fuji ooit heeft gebouwd. Niet qua beeldkwaliteit, maar qua afwerking en kwaliteit controle in de fabriek. De X-T3 is veel beter. Dat deze camera in China gebouwd wordt en niet in Japan is zeker niet ten koste gegaan van de kwaliteit. Iets waar veel mensen over zaten te miepen op fora en You tube kanalen. Allemaal lariekoek.

De kleuren zijn nog wat mooier geworden en beginnen weer een beetje de echte Fuji kleuren te worden. Waar Fuji in het begin met de X-Pro1 ongeëvenaard goed was verdween langzaam per nieuw model. Het nadeel van het Kaizen programma. Luisteren naar gebruikers die net overgestapt zijn van Canon of Nikon naar Fuji en die dan werden geconfronteerd met de typisch Fuji kleuren. Die gingen klagen erover en Fuji ging het aanpassen. De kleuren werden steeds gewoner en gingen steeds meer op die van Nikon en Canon lijken. Dat moest juist niet! Het lijkt erop dat Fuji middels de X-T3 weer een stapje de juiste richting zet. Maar het is het nog niet.
Stacks Image 135

Kleuren zijn echt prima, maar toch….? Niet meer zo apart en mooi als bij de X-Pro1.

Resumé:

Er zijn positieve punten te melden, zeker weten, maar de negatieve blijven nog steeds open staan vanaf Fuji kant. En dat is zonde. Het niet kloppende histogram liggende over de foto heen is iets waar ik als professioneel fotograaf weinig mee kan.

Voorheen stond hier nog een tekst dat ik zou gaan overstappen naar Nikon, de Z6 zat in de planning om aan te schaffen. Ik heb het toch niet gedaan. Omdat ik de overstap te duur vond worden. Er moesten dan behalve een nieuwe camera ook nog nieuwe lenzen komen, en de adapter en de afwijkende geheugenkaart en kaart reader. Ik zou dik boven de 5000 euro zijn uitgekomen en nu ben ik voor 1499 euro klaar. Gekocht met mijn hoofd en minder met mijn hart. En na een maand gebruik is dat helaas nog steeds zo. Het is wel goed, maar het bekoort me op een bepaalde manier niet meer. Het gevoel is weg. De beperkingen zijn aanwezig in mijn X-T3. Het is een kwestie van ermee leren leven. En ja, de beeldkwaliteit is gewoon super. daar valt helemaal niets op af te dingen, maar dat was met de X-T1 ook zo. Laten we ook niet overdrijven. De X-T3 is beter, maar zoveel beter? Nee dan niet.

Irritant is wel dat ik veel mensen niet goed lezen. Ik heb altijd geschreven dat de beeldkwaliteit fantastisch is. Op een of andere manier wordt dat gewoon niet gelezen naast de kritiek die ik heb op het histogram verhaal binnenin een Fuji camera. Wat heb ik een kritiek daarop ontvangen. Raar, want ik beschrijf altijd alles wat niet goed is en wat wel goed is. Dat ik toch de Fuji heb gekocht, valt bij een aantal mensen slecht. Ja, sorry jongens en meisjes, ik moet er hard voor werken, van cursus geven word ik niet rijk, hoeft ook niet.

Ik ben geen beoordeler van camera’s die zijn eigen merk altijd omhoog schrijft en camera’s die ik niet bezit altijd afkraak. Om de eigen gemaakte keuzes te rechtvaardigen. Kijk op Youtube en je snapt waar ik het over heb. Ik durf en kan ook de camera die ik wel heb kritisch te benaderen. Ik was ongeveer de eerste Fuji gebruiker (sinds de S5-Pro). Mag ik alsjeblieft eerlijk zijn. Ik ga niet anders schrijven omdat ik iets bezit en mijn eigen keuze wil verdedigen. Daar zijn er al genoeg van en daar word jij niets wijzer van. Je kunt hem met een gerust hart kopen wetende nu dat er ook een aantal minpunten aan en inzitten die Fuji maar niet onder controle krijgt. Je kunt het maar beter van tevoren weten. Kom je bij mij op cursus dan loods ik je wel door de pijnpunten van de Fuji heen.

Je kunt geen hoger kwaliteit kopen dat dit voor zo weinig geld. Dat is heel knap van Fuji. Nu nog die paar pijnlijke punten verbeteren in de X-T4.

Plussen:

• Fantastische beeldkwaliteit
• Hoge lichten scherm laat niet meer te snel uitbijtende partijen in je foto zien, hij klopt nu zo goed als 100%
• Hele goede AF-C functie
• Joystick button voor verplaatsen focus punt
• Mooie kleuren en scherpte
• LCD display is beter dan die van X-T2
• EVF kan weer maximaal zwart weggeven
• EVF en LCD zijn zo goed als gelijk aan elkaar te krijgen
• Relatief gezien niet duur.
• Uitbreiding dynamisch bereik
• Contrast instellen met een losse S en H instelling

Minnen:

• Histogram scherm laat ongeveer altijd slechts de helft van het histogram niet zien
• Witbalans schaal in Kelvin waarde is met te grote gaten tussen de verschillende waarden
• Histogram ligt over hoge lichten scherm heen
• De toch screen word ik helemaal nerveus van, misschien een kwestie van wennen
• Er moet eindelijk eens een pagina groot histogram komen
• De EVF mag nog iets kleur echter worden
• Knopjes blijven priegelig klein
Prijs:
Beeldkwaliteit:
Kleuren:
Dynamisch bereik:
Draadloos flitsen:
Bouwkwaliteit:
Prijs kwaliteit verhouding:
7.5
8.5
7.5
7.0
6.5
5.0
7.0
Beoordeling: 7.0